Vandaag is het internationale vrouwendag en in dit licht vroeg ik mij af hoe het gesteld is met de vrouw en het geschreven woord. Een brede benadering, ik weet het, maar ik ben nogal associatief van aard.
Immers, naast de vrouwelijke auteur zijn er vele noemenswaardige vrouwelijke personages en mag de noodzakelijke vrouwelijke lezer niet vergeten worden.
De vrouw als boekenverslinder
‘Vrouwen lezen meer dan mannen,’ hoor je vaak zeggen. Toch is dat een misvatting, mannen lezen gemiddeld slechts 2 minuten minder dan vrouwen, het verschil zit hem in wat ze lezen. Daar waar de man zich vooral richt op kranten, pakt de vrouw liever een boek. Dat kan literatuur zijn, maar ook thrillers en detectives, romantische boeken, streekromans, kinder- en jeugdboeken of gedichten. De enige verhalende genres die populairder zijn onder mannen, zijn oorlogs- en verzetsboeken, science fiction-boeken en strips. Als we het over stereotypes hebben, dan lijkt mij dit een mooi voorbeeld.
De vrouw als auteur
De digitale bibliotheek voor de Nederlandse Letteren (DBNL) geeft ietwat opgelucht aan dat er in elke eeuw schrijvende vrouwen zijn geweest die een prominente positie in de literatuur van hun tijd bekleedden. Als voorbeelden noemen zij vervolgens Hadewijch, Anna Bijns, Betje Wolff, Aagje Deken, Trui Bosboom-Toussaint en Carry van Bruggen. Ik geef onmiddellijk toe dat ik slechts twee auteurs uit deze rij gelezen heb en dan ook alleen nog als duo. Persoonlijk haak ik af bij ´God, Jesus, die door zijn deugdenleven de klare Minne heeft geopenbaard, verlichte u en leere u met zijn klaarheid.´ ofschoon ik warme herinneringen heb aan de ´Historie van mejuffrouw Sara Burgerhart´. Hoogstwaarschijnlijk heb ik een aangepaste versie gelezen. Dat gezegd hebbend, een bezoek aan de website van de DBNL is zeker de moeite waard als je je wilt verwonderen of verdiepen in de (oud) Nederlandse literatuur.
Ongelijke behandeling
In het licht van het thema van vandaag – strijdbaarheid en het gevoel van solidariteit van vrouwen overal ter wereld – dien ik hier uiteraard ook nog te vermelden dat in de loop van de twintigste eeuw vrouwelijke auteurs langzaam maar zeker terrein op hun mannelijke collega’s veroverden.
Tegelijkertijd zijn er nog altijd de verhalen van (onbewuste) ongelijke behandeling van mannelijke versus vrouwelijke schrijvers. De Britse Catherine Nichols ging zelfs zo ver om een persoonlijk experiment uit te voeren: ze stuurde de eerste pagina’s van haar tot dan toe weinig enthousiast ontvangen romanmanuscript onder de naam George Leyer naar een literair agent. De reactie? ‘Mr. Leyer. Delighted. Excited. Please send the manuscript’. En dat bleek geen toeval. Daar waar Catherine slechts twee verzoeken mocht ontvangen, kreeg de George er maar liefst 17. Terwijl ‘beiden’ hetzelfde aantal literair agenten had aangeschreven. Daarbij kwam: als George een afwijzing kreeg, was die vriendelijker en respectvoller en bevatte de mail meer constructieve feedback.
Bas in plaats van Barbara?
Ik vraag mij af: moet ik mijn manuscript Familiegeluk ook maar onder de naam Bas in plaats van Barbara uitsturen? Mannelijke auteurs schijnen sowieso vaker gerecenseerd te worden en veel vaker genomineerd voor prijzen. Als dat zo is, dan moet ik misschien ook maar direct mijn twee vrouwelijke hoofdpersonen in mannen veranderen. Onderzoek van schrijver Nicola Griffith geeft namelijk aan dat boeken met een mannelijke hoofdpersoon veel vaker een literaire prijs in de wacht slepen dan romans met een vrouwelijke protagonist.
Maar hé, was het niet vandaag internationale vrouwendag en ging het er niet om juist op te komen voor gelijke behandeling? Dan lijkt me een dergelijke gender-wijziging, fictief of niet, onterecht en alleen zinvol om een punt te maken.
Inhoud, standvastigheid en wilskracht
Uiteindelijk gaat het binnen het schrijverschap om de inhoud en hoe stevig je in je schoenen staat als (aspirant) schrijver om deze over de bühne te krijgen. J.K. Rowling kreeg niet alleen vele malen ‘nee’ te horen op haar Harry Potter manuscript, maar ook voor haar onder pseudoniem geschreven Cormoran Strike-serie. Een mannelijk pseudoniem (Robert Galbraith) met een zeer mannelijk hoofdpersonage. Die overigens ook weer een slimme en sterke vrouwelijke partner in crime (Robin Ellacott) naast zich heeft staan.
Barbara blijft dus Barbara en mijn manuscript Familiegeluk behoudt zijn vrouwelijke hoofdpersonages. Mijn primaire doel is tenslotte geen literaire prijzen winnen, maar een vrouwelijke doelgroep een paar uur de mogelijkheid bieden te ontspannen door op te kunnen gaan in een fictieve werkelijkheid. Gelukkig is daar geen internationale vrouwendag voor nodig.
Voor deze blog heb ik dankbaar gebruik gemaakt van onderstaande bronnen:
You might also like
Leave A Reply