Rebellen en dwarsdenkers

Ik ben hem zojuist gaan volgen, schrijver en programmamaker Özcan Akyol, maar waar ik echt nieuwsgierig naar ben, is zijn nu al veelbesproken essay voor de aankomende Boekenweek, waarin hij het boekenvak geheel binnen het thema van dit jaar (rebellen en dwarsdenkers) onderzoekt.

Aanleiding van de commotie rondom het essay is de (mogelijke) reputatieschade van een zekere boekhandel in Veenendaal. Als je het mij vraagt is het een prachtig PR mogelijkheid, waarop de boekhandel in kwestie op gepaste wijze inhaakt. Alle klanten krijgen bij aanschaf van het essay een boekenlegger met de tekst: “elke overeenkomst met bestaande personen berust op toeval. Veel leesplezier, boekhandel Van Kooten”. Inclusief smiley. Briljant! En laat ik deze week nou heel toevallig in de buurt van Veenendaal vertoeven ;-).

Aan de rebelse literatuur schrijvers

Akyols vraagstuk in zijn essay richt zich echter op de rebelse literatuur schrijvers; waar zijn ze gebleven? Of zoals Toef Jaeger dinsdag in het NRC schreef ‘het essay is een tirade tegen de elitaire boekenwereld die de ontlezing aan zichzelf heeft te danken’.

Ik ben benieuwd.

De niet-lezer

Ik schrijf geen literatuur. Mijn debuut Familiegeluk is een verhaal met een gedoseerde hoeveelheid spanning en romantiek. Zo’n boek dat, zo begrijp ik uit de interviews met Akyol, volgens die elitaire boekenwereld gelezen wordt door niet-lezers.

Inmiddels is deze groep niet-lezers echter een stuk groter dan de groep lezers. Sterker nog, dankzij hen wordt er überhaupt nog een beetje gelezen. En dus is het hoog tijd om iedereen in zijn waarde te laten én om het verschil te gaan maken als literair schrijver. Dat is tenminste wat ik uit de voorgesprekken met Akyol begrijp. En o ja, iedereen kan en mag zelf zijn keus maken welk boek hij wel of niet leest.

De schoen wringt

AHA! Maar daar wringt in mijn ogen ook een schoen.

Want het mag je dan een zorg zijn (of niet) dat De Bestseller 60 voor het overgrote deel bestaat uit boeken gelezen door niet-lezers, feit blijft dat zo’n lijst gedomineerd wordt door de bekende namen.

Oké, die hebben zich in het verleden bewezen of hebben een onderwerp, naam of netwerk dat deuren opent. Good for them. Maar wanneer je weet dat de fysieke boekhandels hun inkoopbeleid baseren op deze lijst (ze moeten tenslotte verkopen), dan snap je dat het voor de beginnende auteur, zijnde geen Bekende Nederlander of schrijvend over één, behoorlijk lastig is om gezien en dus gelezen te worden.

‘Zorg dan dat je in die lijst terecht komt,’ zeg jij nu wellicht. En daarin heb je een punt. Maar om in die lijst te geraken, moet je eerst serieus verkopen. En om serieus te verkopen, moet je zichtbaar zijn. En dat kip-ei dilemma is precies waar de schoen wringt.

Serieus verkopen

Ik heb serieus verkocht tijdens mijn boekpresentatie bij Paagman in Den Haag. Zo serieus dat ik die week zelfs op nummer 1 van hun Boek Top 5 belandde. Voor Geert Mak, Simone van der Vlugt en Auke Kok’s boek over Cruijff. Hoe cool was dat. En hoe zichtbaar was mijn boek. Niet alleen in de winkel, maar ook in de nieuwsbrief en op de website. Want zo gaat dat met lijstjes.

Dankzij de inspanning van mijn uitgever was het e-book van Familiegeluk opgenomen in de Hebban Adventskalender 2019, wat resulteerde in een vierde plaats in de Hebban Rank. Wederom een grote zichtbaarheid onder de lezersdoelgroep. En zo waren er nog meer geslaagde marketingacties rondom mijn boeklancering.

Maar wat daarna?

Boekmarketing

Daarna is het toch echt aan mij als auteur zelf om met mijn boek de boer op te gaan. Boekwinkels, journalisten, bibliotheken, leesclubs en talkshow te benaderen. Haakjes zoeken, zodat mijn verhaal relevant wordt voor de aangesproken partij. Elke gebeurtenis rondom het boek bekijken vanuit PR waarde. Is die er, hup, nieuwsbericht eruit. Tijdrovende zaken en bij lange na niet iets waar elke auteur zich comfortabel onder voelt of het netwerk voor heeft.

Ako op Schiphol

En laten we wel wezen, in het licht van het wereldnieuws en de roddel en achterklap, valt een verhaal rondom het schrijven van Familiegeluk al snel af. Als onbekende auteur ben ik vooral afhankelijk van de gunfactor van de lokale boekhandel en media. Iets wat ik koester, maar het blijft wel regionale zichtbaarheid, die mij niet bij de Ako op Schiphol doet belanden. Een plek waar een boek als Familiegeluk juist uitermate geschikt voor is.

Natuurlijk, er blijven onbekende auteurs doorbreken. Auteurs die wel Thriller van de Maand worden bij gerenommeerde boekhandels en besproken worden in praatprogramma’s. Van wie de rechten verkocht worden aan het buitenland. Gelukkig maar. En ik weet ook dat een grote media exposure geen garantie voor hoge verkoopcijfers is.

Zichtbaarheid

Toch breek ik graag een lans voor al die “onzichtbare” boeken die het verdienen om gelezen te worden. In een tijdperk waarin er steeds minder gelezen wordt en het CPNB de lezer centraal wil zetten, zou er meer zichtbaarheid moeten zijn voor (debuterende) auteurs wiens boeken geen maatschappelijke impact zullen hebben, maar wel garant staan voor een paar uur leesplezier bij een hele grote groep lezers. Niet-lezers zo uw wil. Maar die wel moeten weten dat die boeken er zijn.

Misschien een leuk thema voor de Boekenweek 2021?