Heel Nederland schrijft, maar één Nederlander wint

Weet je het nog, de schrijfwedstrijd van Heel Nederland Schrijft (HNS)?
Ik deed er aan mee met mijn inzending ZIJ.
Het thema was je mooiste herinnering, die overigens ook fictief mocht zijn.

Gisteravond was de prijsuitreiking in de Verkadefabriek in Den Bosch.
En ik ging er heen.
Niet omdat ik mij enige illusie maakte dat ik zou winnen, hoewel het een opsteker zou zijn voor het zelfvertrouwen om bij de eerste vijftig (van de 377 inzendingen) te horen.
Nee, ik ging er heen uit nieuwsgierigheid. Nieuwsgierig naar wie er naar zo’n evenement gaat, wat er vertelt wordt en wat ik ervan kan leren.

Vooroordeel
Eigenlijk is het helemaal niets voor mij, zo’n bijeenkomst van aspirant schrijvers. En de naam Heel Nederland Schrijft roept toch sterke associaties op van truttige huismoeders, stoffige vijftigplussers en o-wat-ben-ik-verheven-bezig vrijgezellen types. Die dan dus allemaal heel erg schrijven.

Dat is natuurlijk een enorm vooroordeel.

Net als de angst om als enige in de zaal te zitten. Goed voor mijn zichtbaarheid, maar het heeft ook iets beschamends; zowel voor de organisatie, als voor mijzelf.

Diverse pluimage
De Verkadefabriek  is 10 minuten lopen vanaf het centraal station van Den Bosch. Om half acht loop ik de foyer van de afgehuurde ruimte in, waar gratis koffie en thee klaar staat. Mijn eerdere vooroordelen moet ik direct bijstellen: het publiek is van diverse pluimage. De vijftig plussers en vrouwen zijn zeker goed vertegenwoordigd, maar ik zie ook mijn eigen type (40+, maar van mening nog best jong te zijn, of in ieder geval zeker niet oud) en ook twintigers en dertigers. Het is zoals ze zeggen: heel Nederland schrijft.

Om tien over half acht schuifelen we achter elkaar de zaal binnen, waar we direct overvallen worden door het typetje ‘werkster’. Ze doet wat lolligs met een kruimeldief en wenst ons veel succes. Haar toegevoegde waarde ontgaat me.

Spanning
Dan begint het lange wachten en ik betrap mijzelf erop dat ik toch wel wat nerveus ben, alsof ik degene ben die straks een presentatie moet houden. Dat is wat een theaterzaal met mij doet.

Mensen druppelen binnen, de organisatie direct herkenbaar aan de formele blik en de stapel papieren onder de arm. Een echtpaar komt de zaal in en even denk ik dat ze bij de werkster-act horen. Ze nemen echter plaats op de voorste rij.

We wachten inmiddels zo’n kwartier en ik vraag mij af of ik iets gemist heb over ‘om acht uur beginnen’.  Om mij heen zijn de spontane gesprekken met onbekende buren losgekomen. Dat is wat wachten met mensen doet. Ik heb mij strategisch tussen twee lege stoelen geplaatst, en staar naar het podium waar een grote bank en leeststoel in combinatie met een staande lamp en vloerkleed de suggestie van een zitkamer oproepen. Op een scherm op de achterwand wordt het logo van de wedstrijd, een groot hoofd met tekst, geprojecteerd. Onverwacht verschijnt daar nog meer tekst overheen:´new version of dvx software is available’.

Dan is het tien over acht en komt het werkster typetje het podium opgelopen. Ze stelt zich voor als Mientje en geeft aan dat ze Linda de Mol vervangt, omdat die vanavond helaas niet kan presenteren. Dit kan nog een lange zit worden. Het licht gaat uit en Gijs Wanders (oud NOS presentator) verschijnt op het projectiescherm. Hij leest een verhaal voor en ik ben verward. Ging Gijs Wanders niet het winnende verhaal voorlezen? Daar zouden ze toch niet direct al mee beginnen, zonder enige vorm van aankondiging? Het verhaal is uit en de schrijver blijkt niet aanwezig. Gelukkig maar, want wat als hij dezelfde gedachte had als ik? Dat had tot gênante vertoningen kunnen leiden.

Natte dromen en meer
Mientje neemt het weer over en ondervraagt het publiek over hun inzendingen. De belangrijke vraag daarbij is ´welke boodschap wil je met je verhaal vertellen?’.
Ik schrik op, over een boodschap heb ik helemaal niet nagedacht, ik heb gewoon geschreven. Gelukkig zit ik hoog genoeg om niet in de ondervragingsronde terecht te komen.

De thema’s zijn zeer uiteenlopend; er komen jeugdherinneringen voorbij, herinneringen aan vakanties, afscheid nemen, muziek en er is zelfs iemand die over een natte droom in relatie tot de Heilige Familie heeft geschreven. Mientje reageert gepast en ik stel mijn eerste indruk over haar bij.

Primaire levensbehoefte
Dan neemt Ric Hofmans het woord. Hij is één van de initiatiefnemers van Heel Nederland Schrijft en degene die alle 377 inzendingen ook daadwerkelijk heeft gelezen. Ik neem aan dat hij dus ook de voorselectie van 50 beste verhalen voor de vakjury heeft gedaan. Ric geeft aan dat hij het vertellen van verhalen beschouwt als een primair menselijke behoefte, zoals eten en drinken, en dat hij vanuit deze gedachte samen met de afwezige Carin Wormsbecher het Heel Nederland Schrijft platform is gestart. Zodat iedereen die een verhaal wil vertellen dat kan delen. Ik vraag mij serieus af of de presentatrice-werkster Mientje deze Carin Wormsbecher is; haar kennis over de ingezonden verhalen is duidelijk van incrowd niveau. Ook houdt ze er lekker de vaart in en verwoordt ze menig gedachte als ze Peter van Loon, met Wonderful tonight (230 Facebook likes) als winnaar van de publieksprijs, aankondigt. ´Of je hebt heel veel vrienden, een grote familie en mensen omgekocht, of een echt goed verhaal.´ Ook Peter zit niet in de zaal om zijn waardebon van 150 euro voor het realiseren van zijn boek bij Drukkerij Wedding in ontvangst te nemen en zo zal het helaas met alle auteurs van de voorgelezen verhalen zijn.

Ric Hofman leest één van zijn favoriete inzendingen voor, Dierennamenverzinner van Lucien Roosen. Wat hem aanspreekt is dat het is geschreven vanuit de insteek van een kind.
‘Há,’ denk ik, ‘dat is die van mij ook.’
Ik luister naar het verhaal. Bloemrijk, schiet door mijn hoofd als ik de draad begin kwijt te raken.
‘Bloemrijk,’ is ook wat Ric verzucht, als hij klaar is met lezen. ‘Je merkt meteen dat het is geschreven door een Vlaming, die kunnen dat zo veel beter dan Nederlanders.’
Daar gaat definitief mijn hoop op een plaatsje bij de beste 50.

And the winner is…
De vakjury wordt voorgesteld, bestaande uit Jan Dijkgraaf (publicist, hoofdredacteur), Maaike Gerritsen (romanschrijfster en docent bij de Schrijversacademie) en Diederik van Leeuwen (oud-directeur BNL en expert op gebied van lezen en publiceren). Ze zijn blij dat ze zich alleen over de voorselectie van de 50 beste inzendingen hoefden te buigen, want ´er zaten vast ook hele slechte verhalen tussen´.  Mientje gaat daar wijselijk niet op in. We krijgen te horen dat er meer inzendingen van vrouwen dan van mannen zijn ontvangen, wat niemand verbaast. De flauwe opmerking van Jan Dijkgraaf dat vrouwen meer tijd hebben, wordt afgewezen en hij corrigeert zichzelf door te stellen dat vrouwen meer talig zijn (ik versta in eerste instantie meer tanig), en mannen sneller voor de bèta-kant kiezen. Dit leidt tot de onvermijdelijke vraag of schrijvers als Saskia Noort en Esther Verhoef wel of niet onder het kopje literatuur vallen en ik kan mij niet aan de indruk onttrekken dat de jury meer van de Literatuur met de hoofdletter L is.

Dan is het tijd voor de winnaar van de avond. Eigenlijk moet ik schrijven winnaars, met een ´s´ erachter, want er is een eerste en tweede prijs. Toch gaat het er in de laatst tien minuten echt om wie er met de hoofdprijs van door gaat. De strijd, die overigens al lang en unaniem door de jury beslist is, wordt gestreden door twee heren, Gert-Jan van den Bemd met Ex en Hein van der Sloot met Kus. Beide heren worden verzocht het podium te betreden en mogen hun eigen verhaal voorlezen. Ik heb met ze te doen, één van hen wordt nummer twee. Een hele prestatie, maar toch ongemakkelijk met die nummer één zo vlak naast je.
Twee verhalen, allebei over de eindigheid van een relatie. Het is uiteindelijk Gert-Jan die met de opleiding van de Schrijversacademie naar huis gaat. Hij had wel een vermoeden, want de organisatie had hem laten weten dat het wel de moeite waard was om vanavond aanwezig te zijn. Zijn reactie is ingetogen, hij hoopt dat de roman die hij heeft geschreven nu wellicht wel gepubliceerd gaat worden. Hein wint een waardecheque van Euro 500 voor het publiceren van zijn eigen boek bij Drukkerij Wedding.

Om half tien is de presentatie afgelopen en kan er met een drankje nog nagepraat worden in de foyer. Dit is natuurlijk het moment om mij onder de mede-aspirant schrijvers te begeven en mijn visitekaartjes in de handen van de organisatie en jury te drukken. Ik werp een blik op de aanwezigen en besluit lafhartig dat ik liever mijn trein naar Den Haag pak. Ik netwerk wel virtueel via deze blog.

Wat heb ik geleerd?
In de trein haal ik het boekje van de vijftig beste verhalen uit de ontvangen goodybag en begin te lezen. Mooiste herinneringen beslaan veel gebieden, maar de thema’s liefde (beginnende, eindigende, ongewenste, eeuwigdurende, bloederige) en vrijheid zijn toch wel favoriet. Sommige verhalen spreken mij aan, bij anderen haak ik al snel af. Ik ben niet zo van de metaforen en over bloemrijke omschrijvingen heb ik het al gehad. De vraag waarom mijn inzending het niet tot die vijftig heeft gehaald wordt door het lezen ervan niet beantwoord. Misschien gebeurde er te weinig? Ik realiseer mij in ieder geval dat ik meer zal moeten nadenken over de boodschap achter mijn verhaal. En nog meer oefenen in het beeldend schrijven, wat iets anders is dan bloemrijk.

De stem van de conducteur schalt door de luidsprekers: ‘Goedenavond dames en heren, voor wie net in Utrecht is ingestapt heet ik u namens het personeel van de NS hartelijk welkom. Met deze trein brengen wij u, via Gouda, naar de residentie Duh Haag.’
‘Goed verhaal’, zegt de jongen naast me.
En zo is het maar net!

Ook lezen?

• Alle inzendingen zijn terug te lezen op de website van Heel Nederland Schrijft
• Eerste prijs: Ex (Gert-Jan van den Bemd)
• Tweede prijs: Kus (Hein van der Schoot) ; bizar genoeg niet meer op het platform van HNS terug te vinden
• Publieksprijs: Wonderfull tonight (Peter van der Loo)
• De twee verhalen die wel zijn voorgelezen, maar opvallend genoeg niet in het boekje met de 50 beste verhalen staan: De berg (Stefan Zomers) en  De chef, de lift en het meisje met de bruine ogen (Conny Hoogendoorn).

Op de website van Heel Nederland Leest kun je de fysieke exemplaren aanschaffen:

• De top 50 inzendingen (Euro 4,50)
• Alle 377 inzendingen (ja, de mijne dus ook; Euro 12,50)